اثر خارج کردن کربنات کلسیم بر شکل های شیمیایی روی اندازه گیری شده با روش های عصاره گیری دنباله ای

روی برای رشد طبیعی سالم و تولید مثل گیاهان، جانوران و انسان ها ضروری است. حدود 60 درصد ازخاکهای زراعی ایران با مشکل کمبود روی مواجه می باشند. یکی از دلایل اصلی کمبود روی در خاکهای ایران وجود خاکهای آهکی با پ هاش بالا می باشد. که در این خاکها شکل های قابل دسترس به سرعت به شکلهای غیر قابل دسترس تبدیل میشوند. تحقیقات گذشته در ایران نشان داده است که روی بومی در خاکهای ایران عمدتا در شکل های تتمه و پس از آن شکل کربناتی می باشد. از طرفی شکل کربناتی همبستگی مثبتی با جذب توسط گیاه نشان داده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی و مقایسه شکل های شیمیایی روی در خاکهای بومی و تیمار شده با سه سطح روی ( 0و 5 و 10 میکرو گرم درگرم از محلول سولفات روی ) قبل و بعد از خروج کربنات کلسیم (با اسید کلریدریک و استات سدیم) بوسیله سه روش عصاره گیری، اسپوزیتو و همکاران، سینگ و همکاران، ما و اورن انجام گرفت. نتایج بدست آمده در سه روش عصاره گیری دنباله ای نشان می دهد که قسمت اعظم شکلهای شیمیایی روی در خاکهای تیمار نشده (بومی) در شکل های تتمه و کربناتی وجود دارد. ضرایب همبستگی بین ویژگیهای خاک و شکلهای مختلف روی جدا شده توسط سه روش بالا نشان می دهد که پ هاش، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربنات کلسیم معادل، و ماده آلی مهمترین عوامل در توزیع روی بین شکلهای گوناگون می باشند. نتایج نشان می دهد که بیشترین شکل سولفات روی به کار برده شده در هر سه روش به شکل کربناتی تبدیل شده است. خارج کردن کربنات کلسیم سبب کاهش تمام شکل ها درهر سه روش شده است، نتایج بدست آمده در خاکهای تیمار شده با اسید کلریدریک و استات سدیم (به مانند قبل از خروج کربنات کلسیم) در سه روش عصاره گیری دنباله ای نشان می دهد قسمت اعظم شکلهای شیمیایی روی در شکل های تتمه و کربناتی وجود دارد. همچنین به مانند خاکهای تیمار نشده، در خاکهای تیمار شده با اسید کلریدریک و استات سدیم، کاربرد سولفات روی باعث افزایش معنی دار شکلها ی شیمیایی روی در هر سه روش شده است. با توجه به اینکه خاکهای مورد مطالعه در این بخش آهک آنها خارج گردیده بود، انتظار می رفت که مقدار شکل کربناتی به مقدار ناچیزی استخراج گردد، اما دیده شد غلظت شکل کربناتی در هر سه روش دارای مقدار قابل توجه ای می باشد. به طور کلی عصاره گیری دقیق شکل های شیمیایی امری سخت و در مواقعی غیر قابل انجام می باشد. نتایج نشان از آن دارد که عصاره گیرهای شیمیایی مورد استفاده در این تحقیق اختصاصی و ویژه نمی باشند. بنابراین ذکر نام عصاره گیر مربوطه می تواند بهتر از نامیدن شکل شیمیایی باشد.